limbas diferentes, limbas bias

Su 9 de Maju in Tortoelie at àpidu unu addòviu pro sa die de sa limba sarda e de sas àteras limbas de Sardigna. Limbas diferentes e bias.
S’addòviu, organizadu dae s’Ufìtziu de sa Limba Sarda de sa Provìntzia Ogiastra, at aunadu diferentes espertos de limba cadaunu rapresentante de s’àrea linguìstica sua.
Nicolò Capriata, in rapresentàntzia de sa Comuna de Carloforte, at naradu totu sos chi sos tabarchinos sunt faghende pro affortire sa limba issoro. Su tabarchinu est semper faeddadu in s’àrea linguìstica sua dae mannos e minores e finas sos emigrantes sighint a lu∙faeddare in foras de sa comunidade.
Esistit unu vocabolàriu tabarchinu/italianu e una grammatica de tabarchinu, chi est istudiadu finas dae sos istràngios.
Pro more de progetos diferentes in sas iscolas, sos pitzinnos e sos giòvanos ant creadu unu vocabolàriu tabarchinu/sardu e àteru materiale didàticu in tabarchinu.
Capriata at mustradu, duncas, chi custa limba tenet istrumentos linguìsticos e culturales fortes meda e sos chi la faeddant tenent sa boluntade de la colare a sas generatziones benidoras. Singiale bonu de a beru pro una limba minoritària…
Tzoseppe Desole, presidente de s’Assòtziu Culturale Tataresu, at contadu s’istòria de su sardu-logudoresu e de su tataresu.
Su sardu-loguderesu est istada sa limba ufitziale finas a su 16° sèculu, cando su tataresu, pro more de sas prèigas de sos prèideros e de sa tradutzione de “Imitatio Christi”li leat su logu e diventat ufitziale. In tataresu sunt iscritos componimentos augurales e satìricos numenados gòbulas.
A pustis de sa segunda gherra mundiale, s’italianu s’imponet comente limba veiculare de sa cultura: sos pitzinnos lu∙imparant in iscola e a s’ispissu lu∙faeddant finas in domo. Petzi in su 1960 torrat a nàschire s’interessu pro su tataresu pro more de sos poetas (Aroca..) e de sos testos teatrales iscritos in custa limba.
Meloni bortat sa “Divina Commedia” in tataresu.
A pàrrere de Desole in sas iscolas si diat dèvere imparare sa limba sarda comuna a sos istudentes, preservende però sas bariedades locales diferentes.
S’interventu de Antoni Vernier, presidente de su club UNESCO de Casteddu, at postu s’atzentu subra de s’importàntzia manna chi tenet sa limba comente mèdiu pro preservare, affortire e cunsinnare s’identidade e sa cultura de unu pòpulu a su tempus benidore, pro fàghere a manera chi non si perdat…
In agabu de addòviu sas paràulas de Diegu Corraine: “Sa limba est unu mèdiu pro comunicare in su tempus e in s’ispàtziu, est unu balore mannu a tènnere una norma iscrita chi nos permitat de fàghere bìvere su sardu non petzi comente limba orale ma finas in s’iscritura…Su mundu pedit chi su sardu, limba antiga, sigat a esistire in su tempus benidore e tocat a nois de fàghere a manera chi custu siat possibile; su caminu est abertu bisongiat de andare a dae in antis”.
Sa Sardigna tenet una richesa linguìstica manna meda: su sardu ( e sas bariedades suas), su tabarchinu, s’aligheresu, su gadduresu e su tataresu sunt limbas cun una istòria in palas rica meda e cun unu tempus benidore belle totu de creare…tocat a sos amantes de sas limbas a s’impinnare pro custu. In unu mundu semper prus globalizadu, est importante meda de non pèrdere s’identidade de cadaunu e, duncas, sa limba.