sa diversidade culturale, patrimòniu de s'umanidade

“Sa cultura leat formas diferentes in su tempus e in s’ispàtziu. Custa diversidade si faghet reale in s’unitzidade e in sa pluralidade de sos grupos e de sas sotziedades chi costituint s’umanidade. Comente bena de cuncàmbiu, innovatzione e creatividade, s’umanidade tenet bisòngiu de sa diversidade culturale che a sa natura sa biodiversidade sua. Pro custu, est patrimòniu de s’umanidade intrea e si diat dèvere reconnòschere e affermare pro su bene de sas generatziones presentes e de su tempus benidore.”
Custas sunt sas paràulas de s’artìculu 1 de sa Dichiaratzione Universale de s’UNESCO subra de sa diversidade culturale, bene de totu s’umanidade.
Su 25 de Maju in Elini, b’at àpidu unu addòviu pro tzelebrare sa die de sa diversidade culturale, istabilida dae s’Unesco comente momentu ùtile pro azaminare subra de s’importàntzia de essere totus ùnicos e totus diferentes.
S’addòviu, organizadu dae s’Ufìtziu de sa Limba Sarda de sa Provìntzia de Ogiastra, s’est abertu cun sas paràulas de Murino, assessore de sa cultura, chi at ammentadu comente, in unu mundu cada die prus globalizadu est de importu meda a ischire reconnòschere e pròmovere sa diversidae culturale de cada grupo umanu, in unu clima de cuncàmbiu e crèschida in paris.
“Sa cultura colat in su mundu tràmite sas paràulas e custas sunt sa raighina prus forte chi cada pòpulu tenet pro mustrare a su mundu s’identidade sua; durante s’istòria de su mundu sos pòpulos si sunt addoviados e ant cuncambiadu…su chi semus oe est su resultadu de custu protzessu. Sas limbas sunt su mèdiu prus lestru e seguru pro s’acurtziare a sos àteros e comunicare, pro cuncambiare…est importante a no pèrdere s’identidade linguistica pròpia de cadaunu e de cada natzione, est importante a affortire custu istrumentu. Sa diversidade linguìstica est una richesa manna chi si devet preservare e impreare pro s’isvilupu de totu sos pòpulos de sa terra”; custas paràulas de Corraine, prenas de significadu, ant abertu su caminu a sa riflessione de Piqué, professore de tradutzione in s’Universidade Autònoma de Bartzellona.
Piqué at ammentadu chi sa diversidade linguìstica est in arriscu de estintzione che a sa biodiversidade. A bisu suo, sigomente sa limba est su signu prus mannu e prus forte de s’identidade de unu pòpulu, sa boluntade de sos chi la faeddant devet èssere cussa de l’impreare semper e in totue, de fàghere a manera chi sa limba, mancari minoritària o minoritzada, tèngiat sos istrumentos pro pòdere esistire in su tempus benidore. Su colore de sa pedde o sa religione non sunt mèdios gasi fortes pro traballare in su campu de s’identidade che a sa limba…sos chi si reconnoschent in una cultura, si reconnoschent e faeddant sa limba de custa cultura.
Su catalanu e su sardu sunt esempros de limbas minoritàrias chi sunt gherrande pro sighire esistende in su tempus benidore, pro sighire essende veìculu de sa cultura e de s’identidade de unu pòpulu; no est una “gherra” contra a àteras limbas: est sa boluntade de pòdere àere sos matessi istrumentos e sas matessi oportunidades pro comunicare e s’acurtziare a su mundu.
In unu mundu uin ue totus semus ùnicos e diferentes a su matessi tempus, in unu mundu in ue bisongiat de balorare custa diversidade.